Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2011

Διαβούλευση ενόψει της Ημερίδας του Εορτασμού της Επετείου στο Κιλελέρ στις 2 και 3/04/2011

Ο Δήμος Κιλελέρ στην προσπάθειά του να ουσιαστικοποιήσει την γιορτή της επετείου της θυσίας των κολίγων της Θεσσαλίας, αποφάσισε να ανοίξει διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στον γεωργικό τομέα, με στόχο τη διαβούλευση στην Ημερίδα, που θα γίνει 2 Απριλίου 2011 και την τέλεση του μνημοσύνου στις 3 Απριλίου 2011 στο χώρο του Κιλελέρ.
Τα κυρίαρχα θέματα με τα οποία ξεκινά φέτος η διαβούλευση είναι:
-      Βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων
-      Διαχείριση φυσικών πόρων με κυρίαρχο το νερό
-      Νέοι θεσμοί οργάνωσης του τομέα
-      Προτάσεις της χώρας μας για την τροποποίηση της ΚΑΠ για μετά το 2013     
Οι τέσσερις ενότητες επιλέχθηκαν από την οργανωτική επιτροπή του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, γιατί θεωρούνται ότι είναι αλληλένδετες.
Για να υπάρχει θετική προοπτική του γεωργικού τομέα στη χώρα μας, είναι απαραίτητο να συντονίσουμε ως χώρα, οργανωμένα τις τέσσερις ενότητες, χωρίς παρωπίδες, τοπικισμούς, άκρατους κρατισμούς κλπ.
Η ασυνεννοησία, η έλλειψη σαφούς στρατηγικής, ο πολικαντισμός, άκρατες και ασυντόνιστες κρατικιστικές λογικές, οδήγησαν τον τομέα στην κρίση. Η κρίση αυτή μας βρίσκει ως χώρο και ως χώρα απροετοίμαστους.
Κάποια στιγμή όλη αυτή η έλλειψη συντονισμού και στρατηγικής πρέπει να τελειώσει.
Ο Δήμος Κιλελέρ αναλαμβάνει την πρωτοβουλία συνεννόησης όλων των εμπλεκομένων.
Δεν ονειροβατούμε.
Δεν νομίζουμε ότι με μια διαδικασία διαβούλευσης από έναν περιφερειακό Δήμο θα βρεθεί άμεσα η εθνική στρατηγική για τον αγροδιατροφικό τομέα.
Όμως είμαστε αποφασισμένοι να αποτελέσουμε τη σπίθα που θα ανάψει την πυρκαγιά της εθνικής συνεννόησης.

                                                                   Ο Δήμαρχος Κιλελέρ
                                                                       Ρίζος Κομήτσας





Θέσεις για τη Διαβούλευση

Α. Βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων
Για κάθε χώρα της κοινότητας ο γεωργικός τομέας αποτελεί διαφορετικής σημασίας τομέα.

Συμμετοχή του γεωργικού τομέα στο Α.Ε.Π. και στην απασχόληση



Ε.Ε - 27
% γεωργικού τομέα στο Α.Ε.Π.
% απασχολουμένων στη γεωργία
Στοιχεία Eurostat 2005
Στοιχεία Παγκόσμιας Τράπεζας 2006
Στοιχεία Eurostat 2005
1
Αυστρία
1,6
1,7
5,5
2
Βέλγιο
1,1
1,0
2,0
3
Βουλγαρία
9,3
8,5
8,9
4
Γαλλία
2,2
2,0
3,6
5
Γερμανία
1,0
1,0
2,4
6
Δανία
1,5
1,6
3,2
7
Ελλάδα
5,2
3,3
12,4
8
Εσθονία
3,7
3,2
5,3
9
Ηνωμένο Βασίλειο
0,9
0,9
1,4
10
Ιρλανδία
2,5
2,1
5,9
11
Ισπανία
3,3
3,1
5,3
12
Ιταλία
2,3
2,1
4,2
13
Κύπρος
2,9
4,7
14
Λετονία
4,1
3,7
11,8
15
Λιθουανία
5,7
5,3
14,0
16
Λουξεμβούργο
0,4
0,4
1,7
17
Μάλτα
2,5
2,0
18
Ολλανδία
2,2
2,3
3,3
19
Ουγγαρία
4,3
4,2
4,9
20
Πολωνία
4,8
4,5
17,4
21
Πορτογαλία
2,8
2,8
11,8
22
Ρουμανία
10,1
10,5
32,3
23
Σλοβακία
4,3
3,6
4,8
24
Σλοβενία
2,5
2,3
9,1
25
Σουηδία
1,2
1,4
2,3
26
Τσεχία
2,9
2,7
4,0
27
Φινλανδία
2,9
2,6
4,8

Ε.Ε. – 25**
1,9
4,9
Στοιχεία 2005
** Πλην Βουλγαρίας και Ρουμανίας

Επίσης για κάθε χώρα η έννοια της «βιωσιμότητας» είναι διαφορετική και εξαρτάται από διαφορετικούς παράγοντες.

Η οικονομική θεωρία ορίζει ότι:
Το καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα το έχουμε όταν έχουμε την καλύτερη χρήση και σχέση μεταξύ των συντελεστών παραγωγής, που είναι:


  • Οι φυσικοί πόροι
  • Η ανθρώπινη εργασία
  • Το κεφάλαιο
Εξετάζοντας τον γεωργικό τομέα στη χώρα μας σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε., αλλά και τις άλλες χώρες του κόσμου, όσον αφορά τους βασικούς συντελεστές παραγωγής, έχουμε:

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

Αδύνατα Σημεία
Δυνατά Σημεία
Έδαφος – Νερό – Ατμόσφαιρα
-   Μικρή και πολυτεμαχισμένη ιδιοκτησία
-    Έντονα προβλήματα ρύπανσης
-   Μεγάλες εκτάσεις σε πολλά διαμερίσματα της χώρας, στα πρόθυρα ερημοποίησης
-   Σημαντικές εκτάσεις δύσβατες ή νησιωτικές
-   Περιορισμένες βροχοπτώσεις και ανομοιόμορφα κατανεμημένες χρονικά
-   Μεγάλη έλλειψη έργων υποδομής αποθήκευσης και μεταφοράς του νερού
-   Έλλειψη φορέων διαχείρισης νερού
-   Ανισοκατανομή νερού στα διάφορα διαμερίσματα της χώρας
-   Έλλειψη νοοτροπίας ορθολογικής διαχείρισης του νερού 
-   Ισχυρός δεσμός με την ιδιοκτησία και τη γη

-   Πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα

-   Πλήθος διαφορετικών μικροκλιμάτων

-   Ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες για πλήθος καλλιεργειών

-   Ιδιοαπασχόληση των παραγωγών

-   Ευνοϊκές συνθήκες για παραγωγή προϊόντων με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά  
Ανθρώπινη Εργασία
-   Ακριβή εργασία
-   Εποχιακή απασχόληση
-   Ανυπαρξία εξειδίκευσης
-   Ιδιοαπασχόληση
Κεφάλαιο
-   Δεν υπάρχει λογική της επιχείρησης
-   Ανυπαρξία ιδίων κεφαλαίων
-   Ακριβή χρηματοδότηση   
-   Οικογενειακή Εκμετάλλευση


Από τα παραπάνω είναι πλέον σαφές ότι για να υπάρξει στο άμεσο μέλλον βιωσιμότητα στην ελληνική γεωργία πρέπει να επενδύσουμε στα δυνατά σημεία του τομέα και να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις των αδύνατων.
Με την αρμονική και καλά οργανωμένη αλληλοσυσχέτιση και των τεσσάρων προαναφερόμενων ενοτήτων υπάρχει ελπίδα και δυνατότητα συνέχισης της γεωργίας στη χώρα μας.

Για να υπάρξει βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων πρέπει να επιδιώξουμε να έχουμε οργανωμένη αλληλοσυσχέτιση μεταξύ των:
  •       Ορθολογική Διαχείριση των Φυσικών Πόρων
  •    Καλή Οργάνωση Θεσμών και Μαζικών Οργάνωση των Εμπλεκομένων
  •    Οι Δράσεις να μπορούν να Χρηματοδοτούνται με τον πιο Ευνοϊκό Τρόπο από την Ε.Ε. με τη Νέα ΚΑΠ μετά το 2013

Β. Διαχείριση Φυσικών Πόρων – Νερού     
Το αδύνατο, αλλά παράλληλα το δυνατό σημείο στην παγκόσμια αγορά του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας μας, είναι οι φυσικοί πόροι και η διαχείρισή τους.   
Τη χώρα μας και ιδιαίτερα τη Θεσσαλία την προίκισε η φύση με απίθανο φυσικό κάλλος.
Ο ήλιος, η βιοποικιλότητα, η διαφορετικότητα του εδάφους, η έντονη, ακόμη, ύπαρξη των τεσσάρων εποχών κλπ. επιτρέπουν στη χώρα μας την καλλιέργεια ή την εκτροφή σχεδόν όλων των φυτών ή των ζώων που χρειάζονται για την παραγωγή τροφίμων.
Όμως οι φυσικοί αυτοί πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Ιδιαίτερα ένας από τους πιο απαραίτητους πόρους, το νερό, είναι πλέον σε ανεπάρκεια.
Ο συγκεκριμένος πόρος έχει και ανισοκατανομή στη διάρκεια του χρόνου και σιγά – σιγά εκλείπει. Το μεγαλύτερο δε ποσοστό, πάνω από το 80%, του νερού, χρησιμοποιείται για τη γεωργία.        
Στη χώρα μας δυστυχώς, ουδέποτε δεν είχαμε μια συγκεκριμένη πολιτική διαχείρισης του νερού.
Αποσπασματικά έργα, πολλές φορές χωρίς σχέδιο και συνέχεια.
Μόνο στη Θεσσαλία, υπάρχουν ανοιχτά χωμάτινα δίκτυα μεταφοράς νερού, που φτάνουν τα 4.500 χιλιόμετρα. Δηλαδή μεταφέρουμε νερό με χωμάτινα αυλάκια από τη Λάρισα μέχρι τη Μόσχα (2.500 χιλ.) και το γυρίζουμε πίσω.
Παράλληλα δε υπάρχουν και εκατοντάδες χιλιάδες ιδιωτικών γεωτρήσεων, για τις οποίες κανείς δεν γνωρίζει πόσες είναι, ποια η δυναμικότητά τους, κλπ.
Η άμεση καταγραφή, ο έλεγχος και ο σχεδιασμός της διαχείρισης του νερού είναι πλέον επιτακτική ανάγκη.
Οι τρόποι και οι μέθοδοι διαχείρισης μπορούν να συζητηθούν. Όμως όλες οι σκέψεις και προτάσεις είναι απαραίτητο να έχουν στο σχεδιασμό τους την ύπαρξη των καλοκαιρινών καλλιεργειών.
Η λογική του περιορισμού αυτών των καλλιεργειών στην αγροτική γη το καλοκαίρι, είναι ίσως από τις πιο καταστροφικές για το περιβάλλον της χώρας.


Γ. Νέοι Θεσμοί οργάνωσης του Τομέα

Η δομή σχέσεων στον γεωργικό τομέα και στον τομέα των τροφίμων στη χώρα μας σχηματικά είναι:


Είναι φανερό ότι στη χειρότερη θέση σε σχέση με τους προηγούμενους και τους επόμενους είναι ο παραγωγός γεωργικών προϊόντων.
Η μοναδική επιλογή είναι: 


Το μεγάλωμα των εκμεταλλεύσεων στην παγκόσμια οικονομία μπορεί να γίνει μόνο με δύο τρόπους:
-   Μεγάλα κεφάλαια επενδύουν στον πρωτογενή τομέα και δημιουργούν μεγάλες εταιρίες παραγωγής προϊόντων. Αυτή η επιλογή στη χώρα μας δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να γίνει, αφού δεν συμφέρει τον επενδυτή (ακριβή γη – νερό – εργατικά κλπ.)
-   Η συσπείρωση των μικρών εκμεταλλεύσεων, ώστε να εκφράζονται προς τους προμηθευτές τους και τους πελάτες τους, ως ένας.

Η συσπείρωση αυτή μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τη λειτουργία συνεταιρισμών.


Χαρακτηριστικά Συνεταιρισμών
α) Οικιοθελής Οργάνωση
β) Αυτοδιοικούμενοι
γ) Χωρίς Κρατική παρέμβαση   
δ) Ελεύθεροι στην δράση τους

Η οποιαδήποτε παρέμβαση από το κράτος σε λογικές μεγέθους – γεωγραφικών περιφερειών κλπ. έχουν αποδειχθεί περίτρανα ότι είναι σε βάρος της ορθολογικής λειτουργίας των συνεταιρισμών.
Η υποχρέωση του κράτους είναι να ελέγχει αυστηρά την λειτουργία της αγοράς προς όλες τις πλευρές.
Την διάρθρωση, τη συνεργασία, την εμβέλεια , τις δράσεις κλπ. των συνεταιρισμών, τις αποφασίζουν τα μέλη τους και κανένας άλλος πέρα και έξω από αυτούς.
Πέρα από τις οικονομικές τους οργανώσεις, οι γεωργοί είναι ωφέλιμο να οργανωθούν και στις συνδικαλιστικές τους οργανώσεις. Φυσικά οι στόχοι και οι σκοποί των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι γνωστοί και καθορισμένοι στο παγκόσμιο στερέωμα.
Στις οργανώσεις αυτές που πάλι οι ίδιοι οι γεωργοί επιλέγουν, συμμετέχουν οι επαγγελματίες του χώρου, τους όρους όμως και την διάρθρωση των οργανώσεών τους τα επιλέγουν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.       
Δυστυχώς και στο συγκεκριμένο τομέα στη χώρα μας, η κεντρική εξουσία προσπάθησε αλλεπάλληλα να παρέμβει. Όμως οι παρεμβάσεις του εκάστοτε κράτους πρέπει κάποτε να σταματήσουν.


Δ. Νέα ΚΑΠ μετά το 2013
Η χώρα μας είναι μέλος της Ε.Ε. των 27.
Η ΚΑΠ της Ε.Ε. καθορίζει σε όλες τις χώρες την ανάπτυξη του γεωργικού τομέα.
Στη χώρα μας ο ρόλος και η σημασία της ΚΑΠ είναι πιο σημαντικός σε σχέση με τις άλλες χώρες.
Το τι θα γίνει μετά το 2013 έως το 2020 από πλευράς της Ε.Ε. είναι επίσης καθοριστικό για τη γεωργία της χώρα μας.
Ήδη τα όργανα της Ε.Ε. έχουν καταλήξει σε τρία σενάρια για μετά το 2013.
Αυτά είναι τα ακόλουθα:

Το πιο πιθανό σενάριο φαίνεται ότι είναι το δεύτερο (2).
Αυτό όμως αφήνει πολλά περιθώρια στη χώρα μας και να διαπραγματευτεί, αλλά και να είναι έτοιμη για το συγκεκριμένο σενάριο, ώστε οι αποφάσεις που θα παρθούν να είναι προς όφελος των Ελλήνων παραγωγών.
Στις προτάσεις της, η χώρα μας θα πρέπει να έχει:

  •    Στήριξη των ενεργών παραγωγών
  •    Ιδιαίτερο βάρος στην ενίσχυση των φιλοπεριβαλλοντικών θεμάτων
  •    Ιδιαίτερο βάρος στην ποιότητα των προϊόντων
  •    Ιδιαίτερη ενίσχυση των μικρών παραγωγών
  •    Ιδιαίτερη ενίσχυση των παραγωγών των απομακρυσμένων και δύσβατων περιοχών
  •    Ιδιαίτερη ενίσχυση σε περιοχές Natura
  •    Ιδιαίτερη ενίσχυση σε περιοχές που παράγουν ΠΟΠ προϊόντα
  •    Ενίσχυση για την κατάρτιση των παραγωγών
  •    Επικέντρωση στον περιορισμό μετακίνησης των γεωργικών προϊόντων
  •    Ενίσχυση τοπικών αγορών

Από όλα τα παραπάνω φαίνεται πλέον καθαρά ότι το κάθε μέτρο και η κάθε εφαρμοσμένη πολιτική στον τομέα της γεωργίας είναι πολυσύνθετη, απαιτεί Κοινωνική Διαβούλευση, σαφείς στόχους, αλλά και πολιτικό θάρρος.